ยุคเริ่มต้นของการบินไทย: บนเส้นทางฮ่องกง สิงคโปร์ โตเกียว โกลกาตา

ในโอกาสนี้ เราขอชวนทุกท่าน ไปสำรวจ ฮ่องกง สิงคโปร์ โตเกียว โกลกาตา 4 นครสำคัญ อันเป็นหนึ่งในก้าวแรกในการเติบโตของการบินไทย เพื่อตามหาแง่มุมที่เปิดให้เราสามารถเข้าไปสัมผัสเสน่ห์ของวันวาน ที่ซ่อนเร้นอยู่ใต้บรรยากาศแห่งความทันสมัยในปัจจุบัน

ฮ่องกง วันวานในฉากใหม่

นับตั้งแต่วันที่การบินไทย เริ่มต้นให้บริการบนเส้นทางกรุงเทพ-ฮ่องกง เมืองท่ามากเสน่ห์ที่มีประวัติเฉพาะตัวแห่งนี้ก็เปลี่ยนโฉมไปมหาศาล แม้การเติบโตอย่างก้าวกระโดดของนครเซี่ยงไฮ้ และเซินเจิ้น อาจสั่นคลอนฐานะเมืองที่เป็นปากประตู (gateway) สู่จีนไปบ้าง แต่จากผลการจัดอันดับปีล่าสุด เส้นทางเดินอากาศระหว่างกรุงเทพฯ กับฮ่องกง ยังคงรั้งตำแหน่งเส้นทางการบินระหว่างประเทศที่คับคั่งที่สุดเป็นอันดับ 7 ของโลก และคงตอกย้ำสถานะศูนย์กลางทางธุรกิจและวัฒนธรรมของเมืองบนปากแม่น้ำไข่มุกแห่งนี้อย่างชัดเจน

หลังกำชัยชนะในสงครามฝิ่นเมื่อปี พ.ศ. 2385 เจ้าอาณานิคมอังกฤษก็จัดการแปลงโฉมเกาะที่มีเพียงชุมชนประมงพื้นบ้าน จนกลายเป็นเมืองท่าใหญ่พร้อมรับการค้าที่สร้างรายได้อย่างงาม อ่าวหลักของเกาะฮ่องกงซึ่งปัจจุบันคือย่านเซ็นทรัล เริ่มมีตึกหน้าตาฝรั่งผุดขึ้นหนาตา และเมื่อพ่อค้าวาณิชแห่กันมาปักหลักเปิดสำนักงาน ร้านค้า และโกดังกันมากขึ้น เราจะเห็นการถมทะเลขนานใหญ่ที่ช่วยเพิ่มที่ราบอันจะกลายเป็นย่านหว่านไจ๋อันพลุกพล่าน ซึ่งปัจจุบันขึ้นชื่อในฐานะย่านเริงราตรี ทุกวันนี้คุณยังสามารถเดินลัดเลาะไปตามถนนควีนส์โรด ที่เคยเป็นแนวชายฝั่งดั้งเดิม เพื่อชมตึกไปรษณีย์หลังงามซึ่งเปิดทำการมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2458  ก่อนจะเดินขึ้นเนินน้อย ๆ ไปเก็บภาพกลุ่มตึกแถวสีฟ้าสะดุดตาจากช่วงปี พ.ศ. 2413 ที่ถูกอนุรักษ์เอาไว้

ยามดวงตะวันจวนเจียนจะคล้อยลับ รถรางวินเทจที่คนฮ่องกงเรียกขานอย่างน่าเอ็นดูว่า “ติ๊งติ๊ง” (Ding ding) ก็เคลื่อนเข้ารับคนทำงานในอาคารสำนักงานสูงใหญ่กลับบ้าน หากคุณมองหาย่านกินดื่มที่มีชีวิตชีวา ก็แค่กระโดดขึ้นติ๊งติ๊งที่มุ่งหน้าไปทางทิศตะวันตก เสพความคึกคักบนถนนเฮนเนสซีไปสักชั่วครู่ ก่อนจะเดินขึ้นเนินไปเลือกนั่งที่บาร์เก๋ไก๋ที่เรียงรายเป็นตับบนถนนสตอนตัน (Staunton Street) ในย่านโซโห

หากต้องการย้อนอดีตอีกสักนิด ต้องไม่ลืมกล่าวถึงสนามบินไคตั๊ก ที่คนหลายรุ่นต่างจำได้ถึงความหวาดเสียวในระหว่างเครื่องบินร่อนลงจอด ว่าจะเฉี่ยวผ่านตึกสูงหรือไม่  สนามบินแห่งนี้เปิดทำการในปี พ.ศ. 2497 ก่อนจะปิดตัวลงเมื่อปี พ.ศ. 2541 หลังจากฮ่องกงกลับคืนสู่อ้อมอกของจีน หลังจากที่รันเวย์มหึมาที่ทอดอยู่ใจกลางเมืองถูกปล่อยทิ้งนานกว่าทศวรรษ ปัจจุบันพื้นที่บางส่วนได้กลายเป็นท่าเทียบเรือสำราญหน้าตาล้ำสมัย คอนโดสูงระฟ้า ตามมาด้วยสนามกีฬาความจุ 50,000 ที่นั่ง และสวนทางเดินลอยฟ้าซึ่งเหมาะจะแวะมาชมวิวพาโนรามาของฮ่องกง

อยากเยือนเมืองท่ามากเสน่ห์ บินไปฮ่องกงกับการบินไทยได้เลย!

สิงคโปร์ ก่อนจะเป็นสนามบินชางงี

สนามบินชางงีรั้งสถานะศูนย์กลางทางการบินสำคัญของภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกอย่างมั่นคง และมอบความภาคภูมิใจใหญ่หลวงแก่ชาวสิงคโปร์ ชนชาติที่ขึ้นชื่อว่าจริงจังกับการทำงาน จนสามารถนำประเทศเล็กจิ๋ว ณ ปลายสุดของคาบสมุทรมลายู มาสู่สถานะประเทศที่พร้อมพรั่งด้วยศักยภาพในการแข่งขันและมีรายได้เฉลี่ยต่อหัวสูงอันดับต้น ๆ ของโลก

หากเราย้อนกลับไปเมื่อ 65 ปีก่อน อากาศยานของการบินไทยที่ให้บริการจากสนามบินดอนเมือง กรุงเทพฯ ยังต้องร่อนลงจอดที่สนามบินพายาเลบาร์ (Paya Lebar) สนามบินเก่าที่มีเพียงรันเวย์เดียว และอยู่ใกล้ย่านเมืองเก่า ในตอนนั้น ชางงียังเป็นเพียงชุมชนห่างไกลบนมุมด้านตะวันออกสุดของเกาะ และนักชาตินิยมผู้ทรงวิสัยทัศน์ยังดิ้นรนที่จะนำพาสิงคโปร์ออกจากการเป็นอาณานิคมของอังกฤษ

แม้จะยังไม่ได้สถานะประเทศเอกราช แต่ทำเลที่ตั้งตรงปากทางเข้าออกเส้นทางเดินเรือสำคัญอย่างช่องแคบมะละกา ก็ทำให้สิงคโปร์เล่นบทบาทเมืองท่าอันดับหนึ่งของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มาร่วมศตวรรษ บรรดาตึกแถวเก่าแก่ที่เรียงรายตลอดท่าน้ำโบทคีย์ (Boat Quay) ซึ่งทุกวันนี้กลายเป็นย่านกินดื่มที่มีสีสัน เคยเป็นคลังเก็บข้าวสารอาหารแห้งกองพะเนิน ถัดไปด้านหน้าคือกองเรือสำปั้นที่เบียดเสียดกันอยู่ในแม่น้ำสิงคโปร์ และกุลีจีนผู้อพยพจากจีนแผ่นดินใหญ่ที่กำลังแบกกระสอบสินค้าหนักอึ้ง ซึ่งพากันไปขอพรจากเจ้าแม่ทับทิม (Mazu) อันศักดิ์สิทธิ์แห่งศาลเจ้าเทียนฮงเคง (Thian Hock Keng) ที่ตกแต่งอย่างตระการตา

ไม่ไกลจากท่าน้ำที่ว่า คือลานกว้างเหนือสถานีรถไฟใต้ดินราฟเฟิลส์เพลส (Raffles Place) ซึ่งเคยเป็นจัตุรัสการพาณิชย์ ที่คุณจะพบอาคารสำนักงานของธนาคารและบริษัทต่าง ๆ มาวันนี้อาคารสูง 4-5 ชั้นเหล่านั้นได้ถูกแทนที่ด้วยบรรดาตึกระฟ้าสูงใหญ่ซึ่งบริษัทระดับโลกเลือกใช้เป็นสำนักงานประจำภูมิภาค

โชคดีที่สถาปัตยกรรมชิ้นเด่นจากสมัยอาณานิคมบางแห่ง ยังถูกอนุรักษ์และปรับบทบาทมาเป็นโรงแรมที่พักโก้เก๋ ล็อบบีอันโอ่อ่าของโรงแรมฟูลเลอตัน (Fullerton Hotel) ซึ่งตั้งเด่นอยู่หน้าปากทางเข้าแม่น้ำสิงคโปร์ คือตัวแทนสะท้อนความเกรียงไกรของจักรวรรดิอังกฤษในยุคที่อาคารมหึมาหลังนี้ยังเป็นที่ทำการไปรษณีย์ คอยนำพัสดุและจดหมายนับไม่ถ้วนจากดินแดนอันห่างไกลมาเชื่อมสิงคโปร์เข้าไว้กับทั้งโลก

แม้ความเปลี่ยนแปลงจะเป็นของคู่กับสิงคโปร์ แต่สิ่งหนึ่งที่ไม่เคยเปลี่ยนคือชื่อเสียงของโรงแรมราฟเฟิลส์ (Raffles Hotel) ที่ปรากฏเคียงคู่สิงคโปร์มาตั้งแต่วันที่เริ่มเปิดให้บริการในปี พ.ศ. 2430 บุคคลที่มีชื่อเสียงตั้งแต่นักเขียน โจเซฟ คอนราด จนถึงนักแสดงอย่างชาลี แชปลิน และเอลิซาเบธ เทย์เลอร์ ต่างเคยสัญจรผ่านระเบียงทางเดินสีขาวบริสุทธิ์ หรือนั่งสนทนาในลองบาร์ (Long Bar) อันทรงเสน่ห์ บาร์แห่งยังนี้เป็นบ้านเกิดของ สิงคโปร์สลิง (Singapore Sling) ค็อกเทลอันลือนามซึ่งมีประวัติย้อนกลับไปจนถึงปี พ.ศ. 2458 อีกด้วย

อยากไปสัมผัสกลิ่นอายวัฒนธรรมดั้งเดิมในโลกยุคใหม่ บินไปสิงคโปร์กับการบินไทยได้เลย!

โตเกียว ในยุคมหัศจรรย์ทางเศรษฐกิจ

วันที่การบินไทยเริ่มให้บริการสู่เมืองหลวงของประเทศญี่ปุ่นเมื่อปี พ.ศ. 2503 โครงเหล็กยักษ์สีแดงส้มสูงเสียดฟ้าของหอคอยโตเกียว ซึ่งสื่อถึงจิตวิญญาณการเกิดใหม่ของนครที่ยับเยินจากสงคราม เพิ่งมีอายุแค่สองปีเท่านั้น โตเกียวกำลังรุดสู่ทศวรรษอันน่าตื่นตา ประเทศญี่ปุ่นกำลังฟื้นตัวกลับมาเป็นยักษ์ใหญ่ที่เศรษฐกิจสามารถเติบโตในอัตราที่ประเทศอื่น ๆ ต่างพากันอิจฉา

กรุงโตเกียวในต้นทศวรรษ 1960 กำลังเตรียมพร้อมเป็นเจ้าภาพมหกรรมกีฬาแห่งมวลมนุษยชาติอย่างโอลิมปิกในปี พ.ศ. 2507 สนามกีฬาโยโยงิ (Yoyogi Stadium) หน้าตาล้ำสมัยชนิดที่ไม่มีใครเคยทำมาก่อนของสถาปนิกดาวรุ่ง เคนโซะ ทังเงะ (Kenzo Tange) เริ่มเป็นรูปเป็นร่าง ขณะที่ปั้นจั่นมากมายกำลังเร่งยกคานเหล็กติดตั้งระบบราง สำหรับรถไฟหัวกระสุนสายแรกของโลกซึ่งจะพลิกโฉมการเดินทางระหว่างโอซากากับโตเกียว

ท่ามกลางบรรยากาศที่ผู้คนมีความหวังเปี่ยมล้นว่าโตเกียวจะกลับมาเป็นมหานครระดับโลกอีกครา ชาวญี่ปุ่นยังเร่งสร้างโรงแรมรุ่นใหม่ตามมาตรฐานแบบตะวันตกเพื่อรองรับผู้มาเยือน นี่ได้ให้กำเนิดโรงแรมในตำนานอย่างโอคุระ (Okura) ที่ผสานการประดับประดาด้วยฉากกระดาษวาฟุ และโต๊ะไม้เคลือบสี (Lacquer Tables) ตามสุนทรียะแบบญี่ปุ่น เข้ากับความโอ่อ่าของอาคารสมัยใหม่ แม้เมื่อไม่นานมานี้จะมีการทุบอาคารหลังเดิมเพื่อสร้างใหม่ แต่ก็ยังรักษาองค์ประกอบของห้องโถงรับรองแบบเดิมเอาไว้แทบทุกกระเบียดนิ้ว

ทุกวันนี้กรุงโตเกียวถือเป็นหนึ่งในศูนย์กลางการค้า และการท่องเที่ยวระดับโลก ในขณะเดียวกันก็ยังคงเปี่ยมไปด้วย กลิ่นอายของวัฒนธรรมดั้งเดิมให้ได้แวะเก็บเกี่ยวความทรงจำจากยุคก่อน ท่ามกลางสีสันของโลกยุคใหม่ได้อย่างลงตัว

อยากดื่มด่ำไปกับสถาปัตยกรรมล้ำสมัยในเมืองเก่า บินไปโตเกียวกับการบินไทยได้เลย!

โกลกาตา ผ่านกลิ่นอายของยุคจักรวรรดิ

แม้โกลกาตาในปัจจุบัน จะไม่ใช่จุดหมายการเดินทางท่องเที่ยวที่โดดเด่นที่สุดของอินเดีย ทว่า “นครแห่งความหรรษา” (City of Joy) แห่งนี้ ก็พร้อมเผยเสน่ห์เฉพาะตัวแก่นักเดินทางที่พร้อมเปิดใจเข้าไปสัมผัส หาก “ตึกเสมียน” (Writer’s Building/ Mahakaran) ผนังสีแดงชาดที่ตั้งเด่นอยู่ตรงใจกลางเมืองมาเกือบ 250 ปี เล่าเรื่องได้ล่ะก็ คงมีสีสันพอจะสะกดผู้ฟังได้เป็นวัน ๆ

เรื่องราวของโกลกาตา หรือที่เคยรู้จักกันในชื่อกัลกัตตา (Calcutta) เริ่มต้นขึ้นในปี พ.ศ. 2233 จากสถานีการค้าเล็ก ๆ ที่ เจคอป ชาร์นอค (Jacob Charnok) พ่อค้าวาณิชชาวอังกฤษตั้งขึ้นใกล้หมู่บ้านริมตลิ่งแม่น้ำฮูกลี ในช่วง 200 ปีต่อมา โกลกาตาก็เติบโตเป็นนครใหญ่ มีย่านการค้าอันพลุกพล่านทอดตัวจากย่านใจกลางเมืองด้านเหนือที่มีตึกงาม ๆ ทั้งโบสถ์กอธิก ตึกไปรษณีย์กลาง และอาคารสถานที่ราชการอันโอฬาร ยาวลงไปทางใต้จนจรดเซอร์คัสอเวนิว ผ่านย่านพาร์คสตรีทอันเป็นแหล่งดื่มกินของชนชั้นกลาง แม้ในปี พ.ศ. 2454 เจ้าอาณานิคมอังกฤษจะตัดสินใจย้ายไปสร้างเมืองหลวงแห่งใหม่ที่นิวเดลี แต่โกลกาตายังคงครองฐานะหนึ่งในเมืองท่าสำคัญที่สุด เป็นจุดขนถ่ายสินค้าสำคัญอย่างใยปอและใบชา แม่น้ำฮูกลีสายกว้างที่ไหลผ่านโกลกาตายังเปิดโอกาสให้เรือลำโตสามารถล่องไปขนส่งถ่านหินป้อนโรงงานอุตสาหกรรมที่เรียงรายตามลำน้ำ

โกลกาตาในวันนี้คือเมืองหลวงของแคว้นเบงกอลตะวันตก ครองฐานะเมืองท่าชั้นนำและเมืองใหญ่ที่สุดในภาคตะวันออก สำหรับชาวอินเดียแล้ว พวกเขายกย่องโกลกาตาเป็นเมืองศูนย์กลางทางภูมิปัญญาและวัฒนธรรมเบงกาลี ที่สร้างสรรค์ทั้งงานวรรณกรรม ละครเวที ภาพเขียน และภาพยนตร์ชั้นยอดเอาไว้นับไม่ถ้วน นี่ยังเป็นนครที่นักชาตินิยมเลือดร้อนจุดประกายการต่อสู้ที่จะปูทางสู่การได้เอกราช แม้ในวันที่ย่านธุรกิจใหม่ ๆ ผุดขึ้นมากมาย แต่คงปฏิเสธไม่ได้ว่าเสน่ห์แบบมหานครของชาวเบงกาลีนี้ยังคงสถิตอยู่ในความอลหม่านของย่านเมืองเก่าไม่เปลี่ยนแปลง

อีกสิ่งหนึ่งที่ช่วยให้ย้อนรำลึกถึงวันเวลาในอดีตคือ Victoria Memorial อาคารยอดโดมขนาดมโหฬารที่ตั้งตระหง่านอยู่กลางอุทยานกว้าง อนุสรณ์สถานที่สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2464 เพื่อรำลึกถึงคุณูปการของสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย ผู้ปกครองอินเดียและจักรวรรดิอังกฤษในยุคเรืองอำนาจสูงสุด สถาปนิก วิลเลียม อีเมอร์สัน ออกแบบอาคารหลังนี้ตามขนบความงามอย่างอินโด-ซาราเซน ด้วยการผสมองค์ประกอบของป้อมแบบอินเดียตอนกลาง เข้ากับรายละเอียดจากมัสยิดในอียิปต์ และคฤหาสน์ในเวนิส แถมเลือกหินอ่อนจากมาครานา แหล่งเดียวกันกับที่ใช้ก่อสร้างทัชมาฮาลเสียด้วย การไปยืนอยู่หน้าประติมากรรมสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียเมื่อครั้งเยาว์พระชันษาให้บรรยากาศราวกับการเข้าสักการะเทพีบริตาเนียผู้เป็นอมตะทีเดียว

อยากไปชมนครใหญ่พร้อมย่านการค้าจากวันวาน บินไปโกลกาตากับการบินไทยได้เลย!